Hoe gaat het leven in de gevangenis? Wat is de impact van een gevangenisstraf op het leven van een gedetineerde en zijn familie en vrienden? In het programma ‘Hoe zit het nou werkelijk?’ brengen leerlingen een bezoek aan gevangenis Esserheem, onderdeel van Penitentiaire Inrichting (PI) Veenhuizen, waar ze in gesprek gaan met twee gedetineerden. Het programma is een initiatief van  het Nationaal Gevangenismuseum en de PI Esserheem in Veenhuizen.

Dit programma is geschikt voor alle niveaus van het voortgezet onderwijs en alle mbo- en hbo-opleidingen op juridisch, sociaal en maatschappelijk gebied. Het doel is vooral om jongeren bewust te maken van de gevolgen van gedrag en detentie. Ze krijgen inzicht in het verloop van de rechtsgang (van aanhouding tot en met de veroordeling), het leven in de gevangenis en de impact die een gevangenisstraf heeft op de gedetineerde en zijn/haar omgeving.

Vanwege de beperkte mogelijkheden om met schoolgroepen de gevangenis te bezoeken, kan slechts een select aantal scholen deelnemen aan dit programma. Scholen kunnen zich aanmelden door een creatieve motivatie in te zenden. In hun motivatie  laten de leerlingen zien waarom juist zij deel zouden moeten nemen aan het programma. Er kan ingezonden worden tot 13 december met een begeleidend schrijven van de docent. Graag hierbij 3 voorkeursdata aangeven (zie hieronder de mogelijke data). Inzendingen kunnen naar i.vandegraaf@gevangenismuseum.nl. Het museum maakt een selectie van de beste inzendingen. Inzendende scholen krijgen vóór de kerstvakantie bericht of hun bezoek door kan gaan.

Het programma start met een voorbereidende les op school. Hiervoor ontvangt de school ruim van tevoren een voorbereidende lesbrief per mail.

Op de dag van het daadwerkelijke bezoek, gaan de leerlingen en hun begeleiders eerst naar het Gevangenismuseum. Daar worden zij opgevangen door een museumdocent. Na het inleveren van mobieltjes, sleutels en andere zaken die niet mee de gevangenis in mogen, volgt een korte wandeling naar P.I. Esserheem. Daar gaan de leerlingen ‘piepvrij’ door het detectiepoortje en worden de ID-bewijzen gecontroleerd. Daarna gaan ze, onder begeleiding van bewaking, naar de bezoekerszaal waar de voorlichting plaatsvindt. De leerlingen zijn van de voorlichter(s) gescheiden door een zogenaamde ‘bezoekersslang’. Dit is een halfhoge, aan de onderzijde gesloten afscheiding. De voorlichters vertellen open en eerlijk over hun delict, wat eraan vooraf ging en over hun leven in de gevangenis. Ook zijn zij bereid allerlei vragen van de groep te beantwoorden.

Na de voorlichting gaan de leerlingen naar de voormalige strafgevangenis ‘De Rode Pannen’. Hier krijgen de leerlingen een nog betere indruk van hoe een gevangenis er van binnen uitziet. Onder begeleiding van de museumdocent is er alle ruimte voor een nagesprek en het verwerken van de opgedane indrukken.

De duur van het bezoek:  3 uur (exclusief voorbereiding op school)

Tijd: 9.00-12.00 uur*

Bestaande uit: 1 uur ontvangst en voorbereiding in het museum, lopen naar Esserheem en de gebruikelijke veiligheidschecks in Esserheem, 1 uur voorlichting en 1 uur bezoek aan de oude gevangenis Rode Pannen in Veenhuizen.

Per klas bedragen de kosten 245 euro.

De maximale groepsgrootte is 30 leerlingen met 2 begeleiders.

Data* waarop ingeschreven kan worden:

2023

• 10 januari
• 7 februari
• 7 maart
• 4 april
• 9 mei
• 6 juni

*De data en tijden staan vast, hier kan niet van afgeweken worden.

Leerlingen van rsg de Borgen uit Roden mochten op 8 november proefdraaien. Lees hier hun ervaringen!

Leerling Luciano:
“Ik vond het leuk en spannend om naar de gevangenis Esserheem te gaan, je moest door een poortje om je spullen te controleren. Daarna gingen we met twee gevangenen praten. Ze vertelden waardoor ze in de gevangenis kwamen, dat was wel interessant om naar te luisteren. Daarna hebben we nog een oude gevangenis bekeken en dat vond ik ook interessant om te zien.”

Docent Rosalie Hingstman:
“Een hele unieke, indrukwekkende ervaring om met een groep leerlingen een bezoek te brengen aan P.I. Esserheem en daar de verhalen te horen van twee gedetineerden. Twee mannen die eerlijk vertelden dat ze vroeger verkeerde keuzes hebben gemaakt en drugs hebben verhandeld en/of gesmokkeld. Ze vertelden over het leven in de gevangenis in Veenhuizen, maar benoemden ook de verschillen met andere gevangenissen in het buitenland. De manier waarop ze hun verhaal deden, maakte dat er prettige sfeer ontstond waarin er veel ruimte was om van alles te kunnen vragen. Erg leerzaam!”

Docent Eric Hartman:
“Ik vond het ontzettend interessant om te horen hoe een persoon in de criminaliteit kan belanden en er vervolgens voor gestraft wordt. De indruk dat het in de gevangenis redelijk makkelijk lijkt, is bij mij weggenomen. Het is geen pretje om in de gevangenis te zitten. De verhalen van de gedetineerden waren open en eerlijk, wat ik bewonderingswaardig vond. Het bezoek aan de Rode Pannen maakte het bezoek compleet. Eerst vertellen en dan bekijken.”

Leerling Sharissa:
“Het was wel leuk, omdat het bijzonder is en niet iedereen mag met gevangenen praten. En het was ook wel speciaal dat de gevangenen alles wilden vertellen over wat ze hebben gedaan en hoe ze daar terecht zijn gekomen.”